آیین رونمایی از کتاب «۱۰۰اثر موزه‌ای ایران» به بهانه‌ی سومین رویداد «گفتوگو درباره‌ی ایران»
سومین جلد از مجموعه‌ی «ایران ۱۰۰۱» در آستانه‌ی پاییز ۱۴۰۱ منتشر شد و آیین رونمایی از این کتاب با عنوان «۱۰۰ اثر موزه‌ای ایران» در قالب سومین نشست از مجموعه‌ی «گفتوگو درباره‌ی ایران» با همکاری نشر اگر و به میزبانی شهر کتاب تجریش برگزار شد.
عصر دوشنبه ۱۷ بهمن‌ماه علی‌اصغر سیدآبادی، نماینده‌ی نشر اگر، آرش نورآقایی، مدیرمسئول فصلنامه‌ی میراث و گردشگری گیلگمش، نسیم محمدی، نویسنده‌ی کتاب، ایمان اوجیان، مدیر هنری کتاب، رضا دبیری‌نژاد، موزه‌دار و علیرضا عالم‌نژاد، راهنمای گردشگری از لزوم و محتوای انتشار این کتاب سخن گفتند.
بخش اول این نشست با صحبت آرش نورآقایی آغاز شد. او از اهمیت پرسشگری در خصوص هویت در شرایط روز جامعه‌ی ایران گفت و یکی از دلایل اجرای پروژه‌ی «ایران ۱۰۰۱» را تثبیت هویت خواند. ایشان بر تقابل فرهنگ و طبیعت در جهان سوم توجه داد، بر لزوم حذف عبارت «فرهنگ» به دنبال میراث برای توجه بیشتر بر میراث طبیعی تأکید کرد و حاصل نبرد گیلگمش و انکیدو را در این خصوص یادآور شد.
نورآقایی در ادامه به داستان ۱۰۰۱ شب اشاره کرد و انتخاب ۱۰۰۱ موضوع میراث را برای تبیین ویژگی‌های جذاب ملموس و غیر ملموس کشور ملهم از این افسانه معرفی کرد.
مدیرمسئول فصلنامه‌ی گیلگمش از انتشار دو عنوان پیشین این مجموعه به نام‌های «۱۰۰ میراث ایران» و «۱۰۰ مسیر طبیعت‌گردی ایران» گفت و از موزه‌ها به عنوان «عبادتگاه‌های هزاره‌ی سوم» یاد کرد. او توجه مسئولان و مردم در جوامع پیشرفته را به موزه‌ها خاطرنشان کرد و از اهمیت تأمین زیرساخت‌های لازم و آموزش جهت ایجاد گفتمان بین مخاطب و اثر موزه‌ای و ثبت خاطره گفت و بر خلق فضا، فرم چیدمان و اثربخشی روایتگری توجه داد.
بخش دوم این نشست به شرح چرایی برگزاری این سلسله گفت‌و‌گوها از سوی علی‌اصغر سیدآبادی اختصاص داشت.
ایشان از اهمیت واکاوی آنچه بر تاریخ این سرزمین گذشت و آنچه پیشِ روست گفت و سهم تاریخ سرزمین را در سرگذشت هر فرد گوشزد کرد. او از ملی‌گرایی جغرافیایی گفت و پیشینه‌ی این تجربه را به نمونه‌هایی چون ادبیات حماسی در شاهنامه‌ی فردوسی نسبت داد. سیدآبادی همچنین به تأثیر دوسویه‌ی ایران و جهان طی دوران مختلف تاریخ ضمن مصیبت‌های پرشمار این کشور گفت.
سومین سخنران این آیین، نسیم محمدی، نویسنده‌ی کتاب «۱۰۰ اثر موزه‌ای ایران» بود. وی چگونگی برنامه‌ریزی و هماهنگی برای دریافت اطلاعات ذیربط اشیای موزه‌ای کشور را تشریح کرد، از چالش‌های بروکراتیک اداری، تهیه‌ی عکس و انتخاب ۱۰۰ اثر منتخبی گفت که ضمن پراکنش جغرافیایی و تاریخی، شایستگی روایت را نیز دارا باشند. او از خانمها نسیم کاشفی و ساره شاهسون برای دریافت و تنظیم مناسب این اطلاعات سپاسگزاری کرد و ارائه‌ی خلاقانه و جذاب این محتوا را حاصل تبحر و تخصص ایمان اوجیان خواند.
محمدی هدف از انتشار این کتاب را دریافت حس متمایز از مشاهده‌ی آثار موزه‌ای و تداعی خاطره توسط مخاطب دانست.
ایمان اوجیان، مدیر هنری این کتاب سخنران بعدی این نشست بود. ایشان ضمن قدردانی از تیم پروژه و حمایت مدیریت نشر اگر و شهرکتاب تجریش از زحمات خانم پوران زنگنه برای تهیه‌ی عکس‌های باکیفیت این کتاب سپاسگزاری کرد.
اوجیان در ادامه از رئوس طراحی سه بخش بدنه‌ی متن، عکس و کلیشه در قالب سه لایه‌ی فرم روایی برای هر اثر گفت و به تقسیم‌کننده‌های دوران اثر و اینفوگرافی ذیربط آنها برای تسهیل مطالعه اشاره کرد.
چهارمین سخنران این رویداد، رضا دبیری‌نژاد سخن را با اشاره به عبادتگاه هزاره‌ی سوم آغاز کرد. او به نقل از کارشناسی دیگر، موزه‌گردی را دینی/آیینی خواند که روز به روز بر پیروانش افزوده می‌شود. او ملاقات آثار را گاه چون مناسک زیارتی دانست که به حال بازدیدکننده وابسته است و البته تأثیر چگونگی روایت آثار را در این میان قابل تأمل برشمرد؛ روایاتی که موجب غریبه نبودن اشیاء می‌شوند نه باعث رازآمیز ماندن آنها.
او زبان روایت را یکی از دلایل عدم برقراری ارتباط تنگاتنگ میان مردم و موزه‌ها دانست. دبیری‌نژاد همچنین وصف صرفاً تخصصی یا کم‌تواتر آثار را موجب یکبارمصرف کردن موزه‌ها دانست، حال آنکه انتظار الهام‌بخش بودن آنها می‌رود.
وی بر رعایت حق تألیف مخاطب در روایت منحصر به فرد برای خواننده‌ی کتاب «۱۰۰ میراث ایران» نیز تأکید کرد تا احساس مالکیت آثار از سوی موزه‌دارها زدوده شود.
دبیری‌نژاد ضمن اشاره به وجود بالغ بر ۷۰۰ موزه در کشور از نبود برند جهانی در بین آثار موزه‌ای سخن گفت و روایت مکرر ایران را در قالب آثار متکثر به شیوه‌های مختلف موجب برقراری ارتباط بین دوره‌های مختلف تاریخی دانست. او بر ایرانشناسی بینافرهنگی به معنای گفتگوی ایران امروزی با ادوار مختلف تاریخی توجه داد و کتاب حاضر را به عنوان موزه‌ای کوچک، امکانی برای این گفتمان معرفی کرد.
آخرین سخنران این نشست علیرضا عالم‌نژاد بود. او که جسارت تیم پدیدآور کتاب را در انتخاب و روایت آثار تحسین می‌کرد بر مردمی‌بودن آثار موزه‌ای تأکید داشت و از موزه‌داران و بازدیدکنندگان موزه‌ها برای خلق روایت بدیع دعوت کرد.
او همچنین با توجه به تهران‌گردی‌های خود، روایات شخصی‌اش را از کلنگ دارالخلافه‌ی ناصری، دروازه‌ی دولت قدیم تهران، تخت طاووس و ۵۴ نگاره‌ی نامربوط ارسالی به باغ نگارستان برای حاضرین گفت.
عالم‌نژاد تفسیر میراث را مورد تأکید ویژه قرار داد و وجود آثاری چون عروسک کلاه‌قرمزی را در موزه‌ها، دلیلی بر لزوم شیوه‌ی مدرن موزه‌داری دانست.
این رویداد با قدردانی از حضار و پاسخ به پرسشهای ایشان پایان یافت.
