قصهها و غصههای سیلک
«یکی بود یکی نبود»، وقتی روی کرهً زمین هنوز چند استقرارگاه بیشتر نبود، «سیلک» هم بود.
واکاوی محوطهٔ باستانی سیلک کاشان و روایت دلنشین شکلگیری این تمدن طی دورههای مختلف تاریخی به بهانهٔ تدوین کتاب راهنمای گردشگری فرهنگی «اهل کاشانم» توسط آقای دکتر جواد حسینزاده ساداتی، موجب شد تا گفتگوی مجازی در شامگاه شنبه ۱۱ بهمنماه ۱۳۹۹ به میزبانی آرش نورآقائی، مدیرمسئول فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش و سرپرست نویسندگان این کتاب و مدیر پایگاه پژوهشی سیلک برگزار شود.
نورآقائی ضمن اشاره به اهمیت شناخت ویژگیهای تپههای باستانی سیلک برای راهنمایان گردشگری و علاقهمندان میراث ایران به پیشینهٔ هنرهای مختلف منطقهً فرهنگی کاشان در این محوطه توجع داد و از عضو هیأت علمی گروه باستانشناسی دانشگاه کاشان برای شرح جذابیتهای این محدوده و چالشهای حفاظت از آن دعوت کرد.
جواد حسینراده در این گفتگو با قدردانی از اساتید باستانشناس در این منطقه با ذکر اجمالی سابقهٔ یکجانشینی در منطقهٔ جنوب غرب آسیا به ویژگیهای سکونتگاههای محدودهٔ زاگرس و فلات مرکزی ایران با تمرکز بر تپههای باستانی سیلک پرداخت.
ایشان محوطهٔ باستانی سیلک را یکی از کهنترین استقرارگاههای منطقهٔ مرکزی ایران، یکی از کهنترین مناطق تولید سفالینهها با قدمت حدود ۸۰۰۰ سال، یکی از کهنترین تولیدکنندگان صنایع مس، دارای سابقهٔ توالی سکونتگاه روستایی تا شهرک (town) همراه با نظام مالی-اداری و محل احداث یکی از ابنیه پیش از تاریخ در قالب زیگورات (دکتر ملکشهمیرزادی) یا دژ مادی (گیرشمن) معرفی کرد.
مدیر پایگاه پژوهشی سیلک در ادامهٔ گفتار این بخش اهمیت تپههای باستانی را به عنوان «خزانهٔ مادی اطلاعات زیستی و فرهنگی» جوامع یادآور شد.
در بخش پایانی قصههای سیلک، نورآقائی از پیشینهٔ آبدهی حوضهٔ آبریز محدودهٔ سیلک و ارتباط آن با نقوش ماهی در یافتههای باستانشناسی این منطقه پرسید. دکتر حسینزاده به دریاچهٔ نمکی حوض سلطان به عنوان بازماندهٔ روزگاران کهن پیش از انسان و بستر رودخانهٔ فصلی در میانهٔ تپههای شمالی و جنوبی سیلک و محلی برای صیادی گفت.
روایت غصههای سیلک برای شرح چالشهای حراست از حریم این محوطه به عنوان میراث ملی این سرزمین در بخش دوم این گفتگو ارائه شد.
مدیر پایگاه پژوهشی سیلک در دورهٔ مسئولیت خود ابتدا از سامانبخشیدن به زیرساختهای جذب گردشگر برای پیرایش و آراستگی محوطه و تأمین سرویس بهداشتی گردشگران گفت.
پیشنهاد ثبت جهانی این محوطه با توجه به شایستگیهای آن موضوع دیگری بود که منوط به رفع معارض و آثار تخلف متصرفین و دلالان میشد؛ دکتر حسینزاده در اینخصوص فرآیند احیای سند محوطه و حریم آن را از سال ۱۳۳۳ شمسی تبیین کرد و تهدیدهای موجود شامل ساختوسازهای غیرمجاز از سال ۱۳۸۵ را برشمرد.
وی از همراهی و مساعدت همهٔ سازمانهای ذیربط و کارشناسان متعهد در دادستانی، اداره ثبت احوال و اسناد، شهرداری و … قدردانی و از اداره برق شهرستان برای همکاری بیشتر دعوت کرد.
حسینزاده اراده و اشتیاق مردم را برای حفاظت از محوطهٔ باستانی سیلک و بازپسگیری حریم آن خاطرنشان ساخت و برای تأمین این هدف از پیگیری مراجع مختلف یاد کرد.
این گفتگو با سپاس از همراهی مخاطبین پایان گرفت.
