جان‌بخشی به اثر شام آخر
«جان‌بخشی به اثر شام آخر» عنوان گفتمان مجازی بود که در بستر مجازی اینستاگرام در شامگاه آدینه ۲۲ فروردین ۱۳۹۹ برگزار شد. این گفتار با همراهی ایمان روئین‌دژی و آرش نورآقائی رقم خورد.
ایمان روئین‌دژی در ابتدا به مقارنه ایام جشن پِسَح (یهودیان)، جمعه نیک-good Friday (مسیحیان) و نیمه شعبان (شیعیان مسلمان) به عنوان رویدادی همزمان برای بزرگداشت نجات‌دهندگان دینی اشاره کرد و از عید پاک (عید رستاخیز مسیح) سخن گفت.
آرش نورآقائی سخن نخستین خود را با معرفی اجمالی لئوناردو دا وینچی خالق اثر اغواگر «شام آخر» آغاز کرد. او در این خصوص از تعداد کارهای نقاشی وی، روند اتمام نقاشی‌هایش، دوران زندگی‌اش در شهر میلان، نحوه سفارش‌گیری این اثر و المان‌های به تصویر کشیده شده در آن گفت.
ایشان هم‌چنین به ویژگی تکنیک این نقاشی (فرسکو) و البته آسیبهای مکرر آن به دلیل انتخاب گچ خشک، آرمان این هنرمند برای خلق چهره‌های غیر تکراری، ظرافت اجزای این دیوارنگاره و موقعیت آن در کلیسای سانتا ماریا دله گراتزی در شهر میلان پرداخت.
در ادامه، روئین‌دژی پیشینه آیین تدفین مردگان مسیحی در رُم در دالانهای کاتاکومب و دیوارنگاره‌هایی با مضمون چوپان نیکوکار به مثابه مسیح را توضیح داد.
او به ابعاد دیوارنگاره «شام آخر»، ضرورت تداوم حضور داوینچی در شهر میلان و نحوه حفاظت آن در ادوار مختلف به ویژه طی جنگ جهانی دوم اشاره کرد.
این اثر طی زمان حدودی ۳ سال در ابعاد ۴۶۰*۸۸۰ سانتیمترمربع خلق شده‌است.
ایمان روئین‌دژی در ادامه، اهمیت معنا در خیانت حواری مسیح را خاطرنشان کرد و تعامل هنرمندانه نور، نقاشی و هندسه را برای تداعی پرسپکتیو و حواس هر سیزده نقش این اثر، یادآوری کرد.
موقعیت حواریون در این اثر، حالات چهره و بدن آنها و ارتباط نان و شراب با آیین میترائیسم، بخش بعدی گفتار آرش نورآقائی را تشکیل داد. او فهم درست مسیحیت را مستلزم مطالعه اسطوره‌ها و افسانه‌های ذیربط و داشتن سواد بصری برشمرد.
وی به وجود پارادوکس‌هایی از قبیل نماد «زن» و «پسرِ پدر» در آیین مسیحیت اشاره و جسارت داوینچی را در جانمایی شخصیت سن‌پیتر و یهودا در یک سوی میز تحسین کرد.
تابلوی «شام آخر» اثر سالوادور دالی، «کمدی الهی» دانته و فیلم «صد و بیست روز در شهر فساد (سدوم)» اثر پیر پائولو پازولینی، سه محتوای اثرپذیرفته از «شام آخر» داوینچی بودند که از سوی نورآقائی مورد توجه قرار گرفتند.
تبحر داوینچی در علوم و فنون مختلف نظیر طبیعت‌شناسی، ریاضیات، موسیقی، معماری، مجسمه.سازی، مهندسی ادوات جنگی و … موضوعی بود که از سوی هر دو سخنران این گفتمان حائز اهمیت شمرده شد و از او به عنوان یکی از اثرگذارترین افراد دوره رنسانس نام برده شد.
آرش نورآقائی در بخش پایانی ضمن ذکر برخی نکات جذاب از منزل و آرامگاه لئوناردو دا وینچی در شهر آمبواز فرانسه، اثر «مرد ویترووین» را شاهکار دیگر او نامید.
او ضمن معرفی دو کتاب «زاده خورشید» از مایکل گلب و «چگونه مانند لئوناردو دا وینچی فکر کنیم» اثر دانیل اسمیت برای شناخت بهتر این هنرمند، با معرفی هشت کتاب زیر برای مطالعه بیشتر در خصوص موضوع مورد بحث، به این گفتار پایان داد:
– تاریخ هنر؛ ارنست گامبریج
– تاریخ هنر؛ جانسون
– تاریخ تحلیلی هنر جهان؛ جمعی از نویسندگان
– تحولات ذوق هنری در غرب؛ ارنست گامبریج
– قدرت پنهان زیبایی؛ جان آرمسترانگ
– حکمت شمایل‌های مسیحی؛ امیر نصری
– دستور زبان بصری؛ کریستیان لبرگ
– دانش سرّی؛ جهانگیر شهدادی
گفتگو این دوبزرگوار در رابطه با هر موضوعی جذاب و آموزنده می باشد؛ سپاس برای هرآنچه که سخاوتمندانه در اختیار دوستداران فرهنگ و هنر می گذارند.