نشست «ژورنالیستی سفر»، از سری گفتگوهای TMTalkبرگزار شد
«ژورنالیستی سفر» عنوان یکی از گفتگوهای TMTalk (Tourism Marketing Talk) در حاشیهٔ برگزاری هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی کردشگری تهران و صنایع وابسته بود که در روز پنجشنبه ۲۵ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به میزبانی آرش سروری انجام شد. آرش نورآقایی، مدیرمسئول فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش و نشر نوسده، میهمان این برنامه بود.
نورآقایی در مقدمهٔ این گفتگو از رو به رشد بودن صنعت گردشگری در شرایط حاضر در دنیا گفت؛ از نسبت مشاغل مرتبط با این صنعت به سایر مشاغل، افزایش تعداد گردشگران پس از پاندمی کرونا و سهم کم کشور در این میان.
ایشان به نوظهور بودن موضوع Travel Journalism اشاره کرد و به ویژه در صنعتی رو به رشد از اهمیت آن گفت. به گفتهٔ نورآقایی گردش مالی صنعت گردشگری از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۶ میلادی دست کم ۶۱۰ برابر شده و بی‌شک «نوشتن برای سفر» نیز پابه‌پای سایر موضوعات ذیربط آن حائز اهمیت است؛ گویی لازم است برای آنچه با پا قدم برداشتی، با دست قلم برداری.
نورآقایی از نخستین مسافر تاریخ، گیلگمش و نخستین حماسهٔ ادبی جهان سخن گفت، حماسه‌ای در باب سفر به دنبال گیاه جاودانگی.
او از انواع سفرنگاری با توجه به طیف مخاطب گفت و از مارکوپولو به عنوان نخستین سفرنامه‌نویسی یاد کرد که شرح حالی از دیگران را هم در سفرنامه‌اش داشته‌است. در این گفتار سفرنامه‌های خیالی به عنوان نخستین تاریخ‌نگاری‌های سفر معرفی شدند و «دور دنیا در ۸۰ روز» ژول ورن را از این دسته خواند.
نورآقایی در ادامه از آغاز شرح جهان در ادبیات با رونق حمل و نقل و تجارت گفت تا جایی که در نیمهٔ دوم قرن ۱۹ میلادی، روزنامه‌نگاری سفر شکل گرفت، ان زمان که در اولین شمارهٔ روژنامهٔ نیویورک‌تایمز در سال ۱۸۵۱ میلادی از سفر هم نوشته شد. این محتوای متنی با پیشرفت اینترنت و ورود به عصر تحول دیجیتال (digital transformation) در اشکال مختلف به پلتفرم‌های دیجیتال نیز راه یافت.
با اغاز هزارهٔ سوم میلادی و با وجود عوامل تهییج‌کننده و مؤثری چون اینفلوئنسرها و اعلام نظر مسافران در شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌ها، لزوم روژنامه‌نگاری سفر مورد تردید واقع شده‌است. از سویی تضمینی بر بهینه‌سازی برنامۀ سفر با این‌گونه محتوا وجود ندارد. به عبارتی بسیاری اشتباهات در سفر و حتی ظهور گردشگران مخرب، ناشی از نقص یا خطا در چنین اطلاعاتی است.
در چنین شرایطی لزوم روزنامه‌نگاری سفر توسط متخصص متعهدی که سفر می‌کند و مرانب ادب و سواد سفر را می‌شناسد بیش از پیش مورد نیاز است.
نورآقایی به تصویر آرمانی پاریس برای مسافران ژاپنی و در پی آن، سندروم پاریس گفت؛ معضلی که به واسطهٔ تولید محتوایی کاذب یا جعلی توسط بلاگرهای سفارشیِ پاریس ایجاد شد. سندروم پاریس بین مسافران ژاپنی بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ میلادی به ترتیب ۱۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر را دستخوش نابسامانی روانی کرده‌است.
مدیرمسئول فصلنامهٔ گیلگمش هم‌چنین به الهام‌بخش بودن محتوای مندرج در فضای مجازی توجه داد؛ انواع محتوای متنی، تصویری و صوتی موجود در شبکه‌های اجتماعی امکان دسترسی به اطلاعات را برای سلایق مختلف و اهداف متعدد فراهم می‌کنند. معرفی خلاقانه مقاصدی چون شهرهای پراگ با شعار (check in (Czech و نیس با شعار Nice to meet you از جملهٔ این موارد هستند.
آرش نورآقایی در بخش دیگری از این گفتگو اذعان داشت امروزه با گذر از نوشتن از سفرهای خیالی، نوشتن از خود در سفر، نوشتن از دیگران در سفر و حتی گذر از دوران کتابهای راهنمای سفر، به ژانر دیگری از سفرنگاری رسیده‌ایم و آن رُمان سفر است؛ همانطور که در جوایز نوبل ادبیات نیز این ژانر مورد توجه قرار گرفته‌است.
وی از trip fiction و روایت اعجاب‌انگیز کتاب استانبول اورهان پاموک گفت.
نورآقایی وصف روح مقاصد را در قالب «تجربه» و «احساس» مهمترین ویژگی داستان‌های سفر معرفی کرد و بهترین راهنمای سفر را طراح ناب‌ترین تجربیات و احساسات در مقصد دانست.
ایشان اهمیت روزنامه‌نگازی حرفه‌ای سفر را گوشزد کرد تا معتبرترین و دقیق‌ترین اطلاعات، شخصی‌سازی شده و به مؤثرترین شکل در اختیار مسافران قرار گیرد.
نورآقایی از تلاش نشر نوسده برای خلق محتوایی شایسته به منظور معرفی برخی شهرها و کشورهای رؤیایی با استرانژی مذکور گفت. او هم‌چنین بر لزوم تولید منابع شخصی‌سازی شدهٔ راهنمای سفر به ایران برای جلب گردشگران از کشورهای مختلف تأکید کرد تا علاوه بر کسب تجربه‌ای دلنشین موجب برانگیختن عواطف عمیق آنها نسبت به جاذبه‌های غنی کشور شود.
مدیرمسئول نشر نوسده تأثیر عبارت «اصفهان، نصف جهان» را از صائب تبریزی در عصر صفوی در سهم گردشگری این شهر یادآور شد و شناخت عمیق روابط سیاسی- فرهنگی- تجاری شهرها و کشورها را همچون تبریز و ونیز در امکان اتخاذ دیپلماسی‌های گردشگری لازم دانست و ژورنالیسم سفر را از مهمترین عوامل آموزش دانش و بینش سفر خواند.
