مهماننوازی: هنر و معماری

کمیتهٔ مهماننوازی شبکه متخصصین گردشگری فارسیزبان (شگرف) در ۲۶ دیماه ۱۴۰۳ با برگزاری وبیناری به بررسی نقش هنر و معماری در مهماننوازی پرداخت.
آرش نورآقایی، مدیرمسئول فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش و نشر نوسده از جمله سخنرانان این جلسه بود.
ایشان در مقدمهٔ گفتار خود به جذابیت معنایی واژهٔ «مهمان» در زبان فارسی پرداخت. او همچنین مهماننوازی را آدابِ نوازشِ مهمان معرفی کرد. (برای مطالعهٔ بیشتر به
مراجعه کنید.)
نورآقایی در ادامه از لزوم واکاوی ماهیت مهماننوازی سخن گفت؛ اینکه آیا مهماننوازی صنعت است یا هنر یا هر دو. به زعم ایشان مهماننوازی از یک سو صنعت به شمار میرود و از سوی دیگر هنر. کاربرد مهماننوازی در زیرمجموعههای صنعت گردشگری همچون هتلداری و حمل و نقل اهمیت استانداردسازی را برای آن روشن میکند؛ با مدیریت، آموزش، بازاریابی و اقتصاد رابطهٔ مستقیم دارد و از این رو میتوان رویکرد صنعتی برای آن در نظر داشت. همچنین لزوم توجه به جزئیات در مهماننوازی و اهمیت خلاقیت، نوآوری و شخصیسازی به آن رویکردی هنری میبخشد.
مدیرمسئول فصلنامه گیلگمش در بخش دوم گفتار خود، تشابه و تمایز مهماننوازی صنعتی و مهماننوازی سنتی را به اجمال شرح داد. او در مهماننوازی سنتی به اهمیت تعاملات صمیمانهٔ انسانی به ویژه در مقیاس کوچک توجه داد و ساختارمندی و فرآیندمحور بودن مهماننوازی صنعتی را یادآور شد. نورآقایی، احترام را وجه مشترک این دو سبک از مهماننوازی دانست.
جغرافیای مهماننوازی، موضوع دیگری بود که او مورد توجه قرار داد.
او در تبیین مهماننوازی مقصد به تفاوت مهماننوازیِ مکان اعم از کشور، شهر، اقامتگاه و … و مهماننوازیِ پرسنلِ میزبان پرداخت و نقش معماری یا هنر را در مطلوبیت خدمت هر یک گوشزد کرد. به عبارتی تفاوت مسئولیتِ خدمات مهماننوازی را در هر دو رویکرد صنعتی و سنتی تبیین کرد. به عبارت دیگر به باور نورآقایی، بستر مهماننوازی برای ارزیابی خدمات آن از اهمیت خاص برخوردار است تا علاوه بر بارِ عاطفی حاصل از ریشهشناسی این واژه، بتوان بر نحوهٔ ارائهٔ آن نیز دخالت و نظارت داشت.
ایشان همچنین معماری را به مثابه بُعد سختافزار و هنر را بُعد نرمافزار مهماننوازی خواند.
نورآقایی، اهمیت تجربهٔ معماری را از نقطهنظر تجربهٔ انسان در فضای ذیربط مهماننوازی، هم به دلیل رضایت و هم به لحاظ هویتبخشی مورد تأکید قرار داد ؛ همچنین پایداریِ زیستمحیطی معماری را یادآور شد تا بدینترتیب کارآیی معماری در کنار تأثیرگذاری بصری، در بستر مهماننوازی و در قالب صنعت گردشگری معنا بیابد.
نورآقایی در واپسین بخش به اختصار به ریشهشناسی عبارت Hospitality پرداخت و Hotel، Hospital و حتی Guest را همریشه معرفی کرد و در بخشی از سخنانش اشاره کرد که چهبسا مفهوم واژگانی دوست یا مهمان، روزگاری به مفهوم دشمن بودهاست..
مدیرمسئول نشر نوسده در سخن پایانی با خوانش بیت زیر به عنوان نمونهٔ جامعی از مهماننوازیِ هنرمندانهٔ ایرانی، با قدردانی از همراهی مخاطبین به گفتار خود پایان داد.
رواق منظر چشم من آشیانهٔ توست
کرم نما و فرود آ که خانه، خانهٔ توست