قصهها و دریافتهای ما از سفر و دربارهٔ کتاب «از دل ایران تا تن جهان»
شامگاه ۲۸ آبان۱۴۰۰ در میانهٔ هفتهٔ کتاب وکتابخوانی فرصتی دست داد تا طی گفتگویی زنده به میزبانی فرشته سنگری، مدیر کتابفروشی افرا (افراکتاب)، آرش نورآقایی، نویسندهٔ کتاب «از دل ایران تا تن جهان» -نخستین کتاب از انتشارات نوسده- از نحوهٔ شکلگیری و محتوای این کتاب بگوید.
سنگری در مقدمهٔ این گفتگو از اهمیت سفر و گزارش سفر در شناخت ادبیات و فرهنگ جوامع مختلف گفت و به نقش سفرنامههای مختلف در طول تاریخ در معرفی تنوع سبک زندگی اشاره کرد. ایشان شیوهٔ اخیر جستارنویسی را متأثر از افکار شخصی نویسنده و راهگشای سیر مخاطب در مسیر سفر از نگاه وی دانست. وی در این زمینه به کتاب «شهرهای نامریی» نوشتهٔ ایتالو کالوینو و رویکرد ویژهٔ آن در معرفی متمایز شهرها با توجه به نگاه خاص آدمها پرداخت و کتاب «از دل ایران تا تن جهان» را با رویکردی معکوس (از شهر به آدمها) با کتاب مذکور قابل قیاس خواند. سنگری در ادامه از نویسندهً کتاب، چگونگی این کوتاهنوشتها را جویا شد.
آرش نورآقایی ضمن قدردانی از افراکتاب برای برگزاری اولین رویداد مجازی گفتگو در این باب، به علاقهٔ دیرین خود برای نویسندگی از کودکی پرداخت، نقش سفر را در شکلگیری این رؤیا گوشزد کرد، از فرصت برگزاری بزرگداشت اساتید ایرانشناسی چون مرحوم منوچهر ستوده (یار شفیق مرحوم ایرج افشار) و جشنوارههای مختلف سفرنگاری در (بلاگرها در قشم، سه دوره جشنواره ناصرخسرو از ناصرخسرو تا ایرج افشار، ماکوگرام و دزفولگرام) با الهام از همزمانی قلم و قدم گفت و ایدهٔ «شهر و شعر» را به عنوان حاصل این تجارب معرفی کرد. او شهر را بستر قدم و شعر را شیوهٔ قلمزدن برای ادامهٔ سفرنگاری خود دانست تا با نگرش ادبی، زیباییشناختی از مقصد را به صنعت گردشگری مرتبط سازد. نورآقایی کتاب «از دل ایران تا تن جهان» را تجربهای از این دست خواند و به الهامبخشی کتاب «شهرهای نامریی»، سفرنامههای خیالی، حماسهٔ گیلگمش نیز اشاره کرد.
نویسندهٔ کتاب «از دل ایران تا تن جهان» اذعان داشت که رمزگشایی از کوتاهنوشتهای این کتاب تا حد زیادی به اطلاعاتی از ایرانشناسی، اسطورهشناسی و گاه محیطزیستی وابسته است.
مدیر افراکتاب در بخش بعدی از جانمایی روایتهایی کوتاه در دل برخی از این نگاشتهها گفت، گنجاندهشدن خردهفرهنگیها را در این جستارها خاطرنشان کرد و این اطمینان را به مخاطب داد که ردّ پای خود را در این همسفری بیابد.
نورآقایی نیز به فضای تعلیق در این کتاب پرداخت و از علاقهٔ خود به پیچیدگیهای ذهنی مشابه ادبیات شگفتانگیز ایران گفت.
او همچنین از خوانندگان کتاب برای نقد آن دعوت کرد.
خوانش بخشهای مختلفی از کتاب در هر یک از دو فصل «از دل ایران» و «تا تن جهان» بخش بعدی این گفتگو را تشکیل داد.
نورآقایی در این بخش کوتاهنوشتهایی را کدگشایی کرد که هر یک نشانی از تبلور ایران در معماری، ادبیات منظوم، گیاهشناسی، پیوستگی تاریخی، میراث ناملموس و روانشناسی داشتند. نخستین کوتاهنوشت منتخب وی از «تا تن جهان» به زیبایی نشان از همسانی نسبی سهراب سپهری و هانس کریستین اندرسن دانمارکی در تجلی رمزآمیز جهان داشت. واپسین خوانش نویسندهٔ این کتاب، جستاری از آخرین سفر او به تن جهان پیش از همهگیری کرونا در دبرونی بود، او این سخن را با لزوم درک پیشینهٔ تاریخی و پرسه در حافظه و فلسفهٔ شهر دوبرونیک خاتمه داد.
فرشته سنگری ضمن سپاسگزاری از همراهی مخاطبین، از علاقهمندان برای تهیهٔ کتاب و خواندهشدن این محتوای خلاق دعوت کرد.