افسانه و اسطورهٔ شب یلدا
واکاوی افسانه و اسطورهٔ شب یلدا بهانه‌ای بود تا صفحه اینستاگرام شرکت خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایوار در آستانهٔ طولانی‌ترین شب سال ۱۳۹۹، ساعتی میزبان مسافران و همراهانش باشد. در این برنامه بهنام سیفان گفتگوی خود را با آرش نورآقائی، مدیرمسئول فصلنامهً میراث و گردشگری گیلگمش آغاز کرد.
سیفان در نخستین بخش این گفتگو از جشنهای باستانی ایران‌زمین پرسید و نورآقائی ضمن شرح خلاصه‌ای از چرایی برگزاری مراسم جشن (یَسن) در تاریخ باستان و ریشه‌های آیینی- مذهبی آن در بین اقوام مختلف دنیا از جمله ایرانی، به مضامین اسطوره‌ای شادخواری‌ها و غم‌خواری‌ها اشاره کرد.
ارتباط آیین‌ها و تقویم ایرانی دومین پرسش بهنام سیفان در این بخش بود.
نورآقائی به اهمیت سبک زندگی و چگونگی شکل‌گیری آیین و رسوم پرداخت، اهمیت تقویم دهقانی (شبانی- کشاورزی) را در مناطقی چون ایران یادآور شد و سننی چون جشن شب یلدا را از این زمره برشمرد.
نمایندهٔ شرکت ایوار در ادامه وجه تسمیه شب یلدا/ چله را مورد توجه قرار داد؛ آرش نورآقائی نیز دو اعتدال بهاری و پاییزی و دو انقلاب تابستانی و زمستانی را از جمله ویژگی‌های علمی و شواهدی بر ویژگی‌های اسطوره‌ای و آیینی این جشن خاطرنشان ساخت.
او همچنین به دقت و اعتبار تقویم ایرانی و قدمت این آیین در تقویم ایرانی اشاره داشت.
ایشان در ادامه از چهار کلیدواژهٔ یلدا، چله، زمستان و دی به تفصیل سخن به میان آورد.
یلدا را از ریشهً سریانی به معنای تولد خواند؛ از اهمیت و قداست عدد ۴۰، چله کوچک و چله بزرگ و جشن سده در این رابطه گفت؛ از مستتر بودن نام آفریدگار (اورمزد) در ابتدای شروع هر هفت روز از ماه و وجه تسمیه «دی» در این‌خصوص تعریف کرد و جذابیت نوزایی مِهر (خورشید) را یادآور شد.
بهنام سیفان در ادامهٔ این گفتگو اهمیت خوراک آیینی و سفرهً شب یلدا را جویا شد. مدیرمسئول فصلنامهٔ گیلگمش ضمن اشاره به آیین مهمان‌نوازی و اهمیت گستراندن «خوان» و قدمت «خوانچه» به آیین تهیه خوراکهایی برای دفع چشم‌زخم، برآورده شدن حاجات و … به مثابه شبه‌علمی (هومیوپاتی) برگرفته از جادوی طبیعت اشاره کرد و سفرهً شب یلدا را نیز ضمن مهمان‌نوازی، نماد باورهایی از این دست شمرد.
او «با هم خوردن» را برای «با هم ماندن» از جمله دلایل و خصوصیات برگزاری آیینهایی از این دست معرفی کرد.
نمایندهً ایوار علت سنت هدیه دادن در شب یلدا را پرسید.
آرش نورآقائی این نوع دهش، جبران و بده- بستان را نه تنها بین گونه انسان که در بخشهای بسیاری از طبیعت، ضامن بقا دانست و انگیزه‌ای برای دید و بازدید خواند.
سیفان به نقش فرهنگی جشن شب یلدا و خوانش کتاب و تفأل اشاره کرد و نورآقائی قدمت و نقش گوسان‌های پارسی‌گوی، نقالی، قوالی و قصه‌خوانی را نسخهً نخستین و شفاهی روایات ادبی این سرزمین خوانده شیوهً امروزی کتابخوانی و تفأل را ادامه چنین آدابی دانست.
توجه به نمادشناسی رنگ قرمز برای جشن یلدا، افسانهً خورشید و ماه در بین اقوام، قصهٔ ننه‌سرما و ارتباط آیین مهر ایرانی و میترائیسم اروپایی از دیگر مواردی بودند که در این گفتگو مورد توجه قرار گرفتند.
این گفتگو با تفأل از جانب همراهان و اهدای جوایزی اعم از کتاب «سفرنامهً برادران امیدوار» و «رؤیای سفر پاریس» (در دست انتشار) و هزینهً سفر به کیش (با رعایت پروتکل‌های بهداشتی کنترل همه‌گیری کووید۱۹) از سوی شرکت ایوار پایان یافت.
به ناامیدی از این در مرو بزن فالی
بُود که قرعه دولت به نام ما افتد
ز خاک کوی تو هر گه که دم زند حافظ
نسیم گلشن جان در مشام ما افتد
(حافظ)
