معرفی کتاب «اهل کاشانم» و بازی‌آفرینی در آن
تابستان سال ۱۳۹۹ خود را با تدوین و تولید محتوایی جذاب برای معرفی ویژگی‌های بومی کاشان گذراندیم؛ اکنون در روزهای پایانی از اولین ماه پاییز امسال برآنیم تا شما را قدری با مراحل مختلف این کار آشنا کنیم.
گفتگوی مجازی آرش نورآقائی، مدیرمسئول فصلنامهٔ میراث و گردشگری گیلگمش و پویان تطهیری‌مقدم، راهنمای گردشگری و مدیر بخش بازی‌آفرینی در این پروژه در شامگاه یکشنبه ۲۰ مهرماه، سرآغازی بود برای شرح علت انتخاب شهرستان کاشان به عنوان اولین مقصد از مجموعه کتاب‌های راهنمای گردشگری «اهل ایرانم» و فلسفهٔ خلق بازی به عنوان بخش ویژهٔ آن.
آرش نورآقائی در ابتدای این گفتگو از پیشینهٔ تحقیقات میدانی و کتابخانه‌ای برای تولید محتوای مناسب از اواخر خردادماه ۱۳۹۹ گفت و انجام این پروژه را در تهدید ایجادشده از اختلال مشاغل گردشگری ناشی از همه‌گیری بیماری کرونا ، استفادهٔ مناسب از این فرصت دانست.
وی ضمن اشاره به فاصلهٔ کوتاه کاشان به تهران و امکان بهره‌گیری از حمایت‌های دغدغه‌مندان و دوستان در این شهرستان، ده دلیل نه تنها برای دیدن که برای دوست‌داشتن کاشان به شرح زیر برشمرد:
۱- وجود تمدن دیرینهٔ سیلک (قدیمی‌ترین تمدن فلات مرکزی ایران)
۲- معماری بی‌نظیر منطقه
۳- موفقیت در ثبت دو میراث ناملموس جهانی (قالی‌شویان، مهارت بافت قالی کاشان)
۴- ویژگی‌های جغرافیایی و تنوع انواع گونه‌ها
۵- مزیت تنوع «خانه»های ایرانی و ارتباط کاشان و کاشانه و مهمان‌نوازی سنتی ایرانی
۶- جذابیت نوشیدنی و خوراک
۷- مزیت وجود شاخص‌های شهر خلاق به دلیل تنوع کارگاه‌های صنایع دستی
۸- وجود معادن متعدد و متنوع
۹- قدمت هنرهای سفالگری، نقاشی، قالی‌بافی، معماری و تزیینات به ویژه در دوران صفویه
۱۰- ثبت سه اثر در فهرست میراث جهانی (دو میراث برشمردهٔ ناملموس و باغ تاریخی فین در زمرهٔ باغ ایرانی)
پویان مقدم در سخن آغازین خود ضمن جذابیت تدوین محتوای خلاق برای کاشان به اهمیت تغییر در سبک زندگی امروز و تلفیق سفر به عنوان بخشی از آن توجه داد و به شرح مختصر چرایی عدم وجود سفرنامه‌های ایرانی حتی از سفرهای داخلی پرداخت. ایشان با اشاره به باغ فین به عنوان نمونهٔ باارزش از باغ ایرانی ویزگی‌های آن را برشمرد و مفاهیم محدودیت منابع و مدیریت منابع را در اقلیم‌های مختلف یادآور شد. وی هم‌چنین به بازشناخت سنت «وقف» منابعی چون درخت و آب‌انبار به عنوان یکی از دستاوردهای دوران این تحقیق اشاره و آداب بومی را راهگشای طرح و تنظیم قواعد بازی‌آفرینی در این کتاب معرفی کرد.
دور بودن شهرستان کاشان از هرج و مرج‌های سیاسی در طول تاریخ مهمترین دلیلی بود که از سوی نورآقائی به عنوان عامل حفظ هنرمندان کاشانی از سیاست و حفظ روحیهٔ خلاقانهٔ آنها شناخته شد. وی به همین دلیل و با اشاره به برداشت گردشگران خارجی چون شاردن، این شهرستان را محل امنی برای تجارت و سرمایه‌گذاری حتی خارجیانی چون هندی‌ها معرفی کرد.
اشاره به افسانه‌های محلی کاشان در خصوص وجود عقرب و مندرجات سفرنامه‌ها در این خصوص نمونهٔ دیگری بود از دلیل آنچه در این خصوص مطالعه شد. نورآقائی در این بخش به وجود ظروف سفالینی از سیلک با نشان عقرب و طلسم عقرب در منابع و موزه‌های جهان خبر داد.
انتخاب صحنهٔ بازی (لوکیشن) سینمایی متعدد در منطقهٔ فرهنگی کاشان از جمله ویژگی‌های جغرافیایی و معماری بود که از سوی سخنرانان در این گفتگو برشمرده شد.
مقدم در ادامه به لزوم حفظ و احیای میراث و ابنیهٔ تاریخی این منطقه پرداخت و اهمیت درک و نگهداری از شبکهٔ زیرساخت و روبنایی در شهرهای باستانی را گوشزد کرد. وی بازار، قنوات، آب‌انبارها، گذرها و … را اجزای غیرگسستنی زیست‌بومهای مناطق مرکزی ایران دانست.
او در این بخش از تجربهٔ تعامل سازنده با اهالی و متولیان دروازه دولت کاشان برای احیای یک آب‌انبار کتیبه‌دار در دوران انجام این پروژه گفت.
روایت آرش نورآقائی از تأثیر بازنُمایی اهمیت لبالب‌بودن حوض خانه‌های کویری از آب برای رفع عطش پرندگانِ این مناطق، خاطره‌ای دیگر از این دوران بود.
نورآقائی شایستگی‌های تاریخی دیگری را از کاشان در قالب وجود کتیبهٔ ساسانی در «برزک» و دو چهارطاقی «نیاسر» و «خرمدشت» نام برد.
خلق نخستین تابلوی رنگین نقاشی هنرمند برجسته خانم بریجیت رایلی از دست‌بافته‌های ابریشمین کاشان به نام «کاشان» موضوع جذاب بعدی این گفتگو بود.
نورآقائی هم‌چنین از ظرافت‌های به کار گرفته برای خلق محتوای متنی و تصویری شایسته و ناب برای معرفی بخش خوراک، انتخاب نام کتاب، اینفوگرافی‌های بازار و دستگاه‌های مخمل و زری و شَعربافی کاشان گفت.
بخش بازی این کتاب توسط پویان مقدم به مخاطبین معرفی شد.
ایشان بازی‌آفرینی را راهکار مؤثری برای طرح پرسشهای انگیزه‌بخش برای شناخت مقاصد سفر و کشف منحصر به فرد به عنوان ره‌یافت جذاب سفر دانست.
مقدم از تدوین و طرح ۷ بازی هفت‌مرحله‌ای در این کتاب خبر داد که خوان
نده را از یک «کاشان‌گذر» به اهلیت «کاشی» رهنمون خواهد شد.
او از همفکری و همکاری دوستان مختلف برای تهیه اپلیکیشنِ بازی و قابلیت واقعیت مجازی (AR) قدردانی کرد.
مفهوم «اهلیت» و لزوم بازنگری هویت، سخن پایانی نورآقائی بود. ایشان ضمن لزوم توجه به شهرهای آهسته (Slow City) در گردشگری، از مخاطبین خواست تا با شناخت دقیق و عمیق از مقاصد سفر به مفهوم اهلیت توجه کنند.
کتاب و بازی «اهل کاشانم» به زودی راهنمایی خواهد شد تا به عنوان مجلدی از مجموعهٔ آتی «اهل ایرانم» امکان شناخت جاذبه‌های میراث و گردشگری این سرزمین را بهتر بشناسیم.
این گفتگو با سپاس از همراهی مخاطبین و پاسخ به پرسشهای ایشان پایان پذیرفت.
