شمیران؛ دیروز، امروز، فردا
شمیران کجاست؟
نخستین‌بار اطلاق نام شمیران به این ناحیه در سال ۱۰۷۴ ق. صورت گرفت. در ایران قلاع و قریه‌های بسیاری را می‌توان نام برد که شمیران خوانده شده‌اند؛ این در حالی است که به علت وجود لهجه‌های متفاوت در نواحی گوناگون، اختلاف‌هایی در تلفظ این کلمه روی داده است. تمام این نام‌ها دارای یک ریشه مشترک هستند و آن ریشه «شم» یا «سم» است. به عنوان نمونه در محل‌های مرکبات‌خیز فارس می‌گویند، امسال مرکبات را سَم‌زده (سرمازده) است. همین ریشه در لارستان به شکل «سوم» به کار می‌رود و سوم‌زده یعنی سرمازده؛ بنابراین شمیران ظاهرا باید به معنی محل سرد باشد. یکی از مطرح‌ترین دلایل عنوان شده ترکیب دو کلمه «سمی یا شمی» به معنای سرد و «ران» به معنای جایگاه است و در واقع شمیران جای سرد معنی می‌دهد؛ به همین ترتیب تهران به معنای جای گرم است. برخی نیز معتقدند که یکی از نه ولایت ری را «شمع ایران» می‌گفتند که بعدها به شمیران تبدیل شد.
آبادی شمیران تا دهه‌های ۲۰ و ۳۰، قصبه‌ای متمایز از شهر تهران به شمار می‌رفت. با گسترش شهر و توسعه نظام شهرسازی و شهرنشینی در دهه‌های ۳۰ و ۴۰، با توجه به غنای ارزش‌های زیست‌‌محیطی، منطقه یک مورد توجه اقشار پردرآمد، افراد حکومتی و سفارتخانه‌های خارجی قرار گرفت. وجود دو محدوده سلطنتی نیاوران و سعدآباد و همچنین وجود باشگاه‌های وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی، منازل مسکونی مدیران و روسای ادارات و سفارتخانه‌های خارجی، نشانگر ارزش بالای این منطقه و جذابیت زندگی در آن بود، تا اینکه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰، با وجود خالی بودن فضاهای جنوبی و شرقی منطقه، تمایل به ساخت‌و‌ساز در نواحی شمالی در محدوده ارتفاعی ۱۶۰۰ و۱۸۰۰ متر بیشتر شد و رفته‌رفته این منطقه نیز مانند سایر مناطق شهر تهران از اصل خویش دور ماند و به قرارگاه حومه‌نشینی شهر تهران تبدیل شد.
برای خواندن ادامه این مطلب به شماره هفت مجله فارسی گیلگمش مراجعه کنید.
