نوروز وکتابشناسی نوروز
در آستانه نوروز ۱۳۹۹ شمسی و با پیشنهاد جناب میثم امامی، گفتگوی مجازی با عنوان «نوروز و کتابشناسی نوروز» در واپسین ساعات ۲۹ اسفندماه ۱۳۹۸ در شبکه اجتماعی اینستاگرام انجام شد.د
ر بخش اول این نشست به معرفی کتابهایی پرداخته شد که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در وصف فلسفه نوروز و اسطورههای نوروزی، فرهنگ عامه و آداب و رسوم نوروزی، گاهشماری، سفره هفتسین، سیزده به در، سفرنامهها و اشعار نوروزی و …نگارش شده اند.
میثم امامی در این بخش به کتابهایی از جمله «نوروزنامه» خیام با تصحیح مجتبی مینوی، «نوروز» (مجموعه مقالات) نوشته علی دهباشی، «از نوروز تا نوروز» نوشته کورش نیکنام و «نوروز جمشید» نوشته جواد برومندسعید اشاره کرد.
توجه به ماهیت ذاتی نوروز در کنار عینیت تاریخی آن نخستین موضوعی بود که از سوی آرش نورآقائی مورد توجه قرار گرفت.
او برای درک بهتر این معنا، تألیفاتی از علی حصوری، محمود روحالامینی، بهرام فرهوشی و هاشم رضی را در باب نوروز معرفی کرد؛ در ادامه به نوروز به عنوان رویدادی که توسط ادیان مختلف پاس داشته میشود اشاره داشت و «بندهش» را مبنایی برای بازخوانی آغاز آفرینش در قالب نوروز خواند.
آثار هانری ماسه، محقق و ایرانشناس فرانسوی و میرچا الیاده رومانیایی در خصوص نوروز، کتابهای «چند چهره کلیدی در اساطیر گاهشماری ایرانی» نوشته انا کراسنوولسکا و ترجمه ژاله متحدین، «جستاری در فرهنگ ایران» نوشته مهرداد بهار، «نمونههای نخستین انسان و نخستین شهریار» نوشته آرتور کریستن سن، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، «آفرینش و مرگ در اساطیر» نوشته مهدی رضایی و «انسان و کیهان در ایران باستان» نوشته فیلیپ ژینیو (فرانسوی) و ترجمه لیندا گودرزی از جمله منابعی بودند که توسط آرش نورآقائی به مخاطبین معرفی شدند.
ایشان لزوم نگاه معناگرایانه به نوروز را از ابعاد مختلف اسطورهشناسی برای فهم آفرینش ازلی پس از بینظمی، درک ارتباط آفرینش کیهانی با عالم اکبر و عالم اصغر و بررسی اندیشه نوروز در مکاتب مختلف یادآور شد.
آرش نورآقائی «نوروز» را رویدادی جهانشمول و الگوواره (پارادایمی) معرفی کرد که تنها با «باغ» ایرانی همتایی دارد.
میزان توسعه یا دگرگونی «نوروز» موضوع بخش بعدی این گفتار مجازی بود.
میثم امامی به چگونگی درج عبارت «نوروز» در منابع تاریخی و سفرنامهها پرداخت و از اهمیت حصول اطمینان از نحوه به جا آوردن آیین آن در ادوار مختلف صحبت کرد.
آرش نورآقائی در این بخش ضمن اشاره به ریشهشناسی واژه «نوروز» و توجه بر آیین تاریخی مشابه در بینالنهرین، سیر تطور «نوروز» را مبتنی بر انعطافپذیری با فرهنگ در کران زمان و مکان دانست.
او در در بخش پایانی بار دیگر با یادآوری مفهوم ذاتی «نوروز» به شرح مراحل تکوین آفرینش در جهان معنوی ایرانی پرداخت و بر «نو شدن» به عنوان راهکار حذف پلیدی (دروغ، دشمن و خشکسالی) و بازآفرینی شادی توجه داد.
این گفتگو با ارائه پاسخ به پرسشهای همراهان پایان پذیرفت.