نشست شانزدهم از کوره‌راه تا شاهراه؛ نمادشناسی بناهای آرامگاهی خیام و نادرشاه افشار
من بی می ناب زیستن نتوانم/ بی باده کِشید بارِ تَن نتوانم
من بنده آن دَم‌اَم که ساقی گوید/ یک جام دگر بگیر و من نتوانم
نشست شانزدهم از کوره‌راه تا شاهراه روز یکشنبه ۵ اسفندماه ۱۳۹۷ در دفتر فصلنامه گیلگمش برگزار شد.
این نشست با سخنرانی جناب علی زندی به نمادشناسی بناهای آرامگاهی با توجه ویژه به آرامگاه‌های خیام و نادرشاه افشار اختصاص یافت.
معرفی انجمن آثار ملی به عنوان نهاد متولی احداث و مرمت بناهای آرامگاهی از سال ۱۳۰۱ اولین موضوع این گفتمان بود. در این بخش از بنیانگذاران نام برده و آثار ایشان برشمرده شد.
سپس به برگزاری هزاره‌های حکیم فردوسی و بوعلی‌سینا اشاره شد و در این میان از احداث بنای یادبود خیام در سال ۱۳۱۳ یاد شد. لزوم ساخت بنای آرامگاهی خیام توسط انجمن آثار ملی در سال ۱۳۳۵ و انتخاب جناب هوشنگ سیحون به عنوان معمار این طرح، بخش بعدی این نشست بود.
در ادامه به اهمیت شناخت شخصیت خیام و لزوم درک معمار این بنا از ایشان پرداخته شد؛ تعمق در اجزای هندسی، مفاهیم موسیقایی، نمادهای ریاضی، نگاه نجومی و درک ادبی همراه با تفکر زیبایی‌شناسانه در طرح و اجرای آرامگاه خیام، محورهای اصلی بخش نخست این نشست بودند.
در این بخش هم‌چنین از استاد ابوالحسن صدیقی به عنوان هنرمند مجسمه‌ساز و پدیدآور پیکره‌های شخصیت‌هایی همچون فردوسی و خیام یاد شد.
در بخش دوم این نشست نمادشناسی آرامگاه نادرشاه افشار مورد توجه قرار گرفت. در این خصوص ابتدا به ویژگی‌های شخصیتی او پرداخته شد؛ روند نبش قبر او و نقش انجمن آثار ملی در احداث این بنای آرامگاهی تشریح و بار دیگر جناب هوشنگ سیحون طراح این بنا معرفی شد.
بنای آرامگاهی نادرشاه افشار با توجه به اجزای نمادین در پوشش و سلاح او، سهم او در کشورگشایی، توجه به اقوام یاریگرش و ناهمواری‌های اجتماعی دوران ذیربط مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
پاسخ به پرسشهای حضار، پایان‌بخش این نشست بود.
یاران به موافقت چو دیدار کنید
باید که زِ دوست یاد بسیار کنید
چون بادهٔ خوشگوار نوشید به هم
نوبت چو به ما رسد نگونسار کنید
